Nếu trong lúc lái xe hoặc kiểm tra xe bạn gặp những tình huống như sau:
Khi bạn đi trên đường và đạp phanh, xe bạn có hiện tượng bị xỉa lái, lạng sang một bên.
Khi kiểm tra má phanh định kì, bạn phát hiện má bên trái đã mòn đến tận sắt, nhưng má bên phải vẫn còn nguyên.
Nếu có những dấu hiệu này, rất có thể các má phanh trên xe bạn đã mòn không đều, dẫn đến việc hệ thống phanh không vận hành một cách ổn định.
Bạn không nên bỏ qua hiện tượng này mà cần giải quyết triệt để. Nếu để lâu, nó sẽ ảnh hưởng đến vận hành của hệ thống phanh và an toàn cho xe của bạn.
Nhằm giúp bạn tìm hiểu thêm về hiện tượng má phanh mòn không đều, bài viết này sẽ tập trung nêu bật 7 nguyên nhân khiến má phanh bị mòn không đều, các dấu hiệu bạn có thể nhận biết và cách xử lý đơn giản khi bạn gặp trường hợp này.
Chúng ta hãy cùng đến với nguyên nhân đầu tiên.
1. Kẹp Phanh (Heo Dầu Phanh/ Caliper) Bị Kẹt
Đây chính là nguyên nhân hàng đầu khiến các má phanh mòn không đều.
Khi bạn đạp phanh, các piston trong heo dầu phanh sẽ ép các má phanh áp sát đĩa. Sau đó, chúng sẽ rút về khi bạn nhả phanh ra.
Để dễ hình dung cách kẹp phanh hoạt động, bạn hãy xem video minh hoạ dưới đây.
Chú Thích:
- Rotor : đĩa phanh
- Caliper: kẹp phanh/ heo dầu phanh
- Brake pads: má phanh
- Brake filuid: dầu phanh
- Piston: piston phanh
Nếu piston bị rỉ sét, đóng bẩn hoặc khô dầu, nó sẽ bị kẹt và không hồi lại đúng cách. Lúc này nó sẽ giữ má phanh của bạn luôn ở vị trí tiếp xúc với đĩa phanh, làm má phanh bị mài mòn đáng kể.
Dấu Hiệu Nhận Biết
- Khi bạn chạm vào các bánh xe, có một bên bánh nóng hơn hẳn sau khi chạy xe.
- Bạn nghe thấy có tiếng rít nhẹ kể cả khi không đạp phanh
- Xe của bạn có hiện tượng bị xỉa qua một bên khi đạp phanh ở tốc độ cao.
Cách Xử Lý
- Vệ sinh kẹp phanh định kỳ để loại bỏ cặn bám, giúp các piston hoạt động trơn tru.
- Nếu các piston bị mòn, han rỉ nặng, bạn cần thay mới ngay để không làm ảnh hưởng đến má phanh và đĩa phanh.
2. Chốt Kẹp Phanh Bị Kẹt
Chốt phanh là hai thanh trụ tròn ở 2 đầu kẹp phanh. Chúng đóng vai trò làm cơ cấu dẫn động giúp piston ép 2 má phanh vào đĩa phanh và nhả ra khi bạn đạp nhả bàn đạp phanh.
Giống như kẹp phanh, chốt kẹp phanh cũng làm bằng kim loại nên rất dễ bị gỉ, đặc biệt trong mùa mưa hay sau khi bạn đi qua đường ngập nước. Vì vậy, chúng luôn được bọc cao su bên ngoài để tránh tiếp xúc với cặn bẩn, nước mưa gây hoen gỉ.
Tuy nhiên, khi lọc chụp cao su bị lão hoá và thủng rách, nước và bụi bẩn sẽ tràn vào bên trong làm gỉ sét chốt kẹp phanh. Sau một thời gian, chốt kẹp phanh bắt đầu bị kẹt và mất khả năng dẫn động kẹp phanh.
Trong hầu hết trường hợp, một chốt kẹp sẽ bị kẹt trước, sau đó đến chốt còn lại. Việc này khiến cho kẹp phanh chỉ ép được một bên phanh, khiến các má phanh mòn không đều
(ví dụ, má phanh bên trong có thể bị mòn hoàn toàn trong khi má phanh bên ngoài vẫn gần như mới).
Dấu Hiệu Nhận Biết
- Bạn nghe thấy tiếng rít nhẹ hoặc ken két khi không đạp phanh.
- Khi dừng xe kiểm tra, bạn cảm thấy một trong số các bánh xe nóng bất thường hơn các bánh còn lại.
- Bạn lái xe có cảm giác xe bị ì và hơi kéo lệch về một bên.
- Khi bạn kiểm tra tại xưởng, một số cặp má phanh mòn không đều, chiếc mòn gần hết chiếc vẫn còn nguyên.
Cách Xử Lý
- Nếu chốt kẹp phanh bị rỉ sét, bạn có thể tháo ra để vệ sinh, chà nhám (có thể sử dụng giấy nhám) để loại bỏ gỉ sét, cặn đóng trên chốt.
- Sau đó, bạn tra mỡ bôi trơn vào chốt kẹp phanh để chúng vận hành trơn tru hơn, tránh tình trạng bị bó kẹt về sau.
Lưu ý: Bạn hãy sử dụng mỡ kẹp phanh chuyên dụng vì chúng mang lại hiệu quả tốt nhất, chịu được nhiệt độ khắc nghiệt khi phanh hoạt động mà không bị bay hơi hay oxi hoá.
- Nếu cao su chụp chốt bị rách hay mòn, bạn cũng nên thay mới để đảm bảo không có nước hay bụi bẩn lọt vào chốt.
- Trường hợp chốt bị kẹt quá nặng, bị biến dạng hoặc đã bị mài mòn quá mức. Bạn cần thay chốt kẹp phanh mới.
3. Đĩa Phanh Cong Vênh Làm Mòn Lệch Má Phanh
Nếu bạn kiểm tra các kẹp phanh và chúng vẫn hoạt động bình thường, tuy nhiên tình trạng phanh lệch vẫn hay xảy ra, bạn có thể mở rộng phạm vi kiểm tra sang các chi tiết khác.
Lúc này, đĩa phanh chính là hạng mục bạn cần ưu tiên kiểm tra trước tiên.
Có rất nhiều yếu tố khiến đĩa phanh bị cong vênh. Đó có thể đến từ việc đĩa phanh mòn không đều, biến dạng do quá nhiệt, vật liệu kém,…
Lúc này, lực ép từ má phanh cũng không được phân bổ đều lên bề mặt đĩa. Một phần của má phanh sẽ tì sát hơn phần còn lại, gây hiện tượng mòn lệch và nhanh hơn ở một phía.
Điều này còn dẫn đến cảm giác phanh rung, giật khi đạp, nhất là ở tốc độ cao – nhiều tài xế tưởng đó là do lốp xe.
Dấu Hiệu Nhận Biết
- Bàn đạp phanh rung lắc khi bạn phanh xe gấp.
- Tiếng “gõ nhẹ” đều đặn khi bạn quay bánh xe kiểm tra
- Nếu khi kiểm tra, bạn phát hiện các má phanh mòn không đều cả hai bên (trên/dưới)
Cách Xử Lý
- Mài lại đĩa phanh?
Sẽ có nhiều ý kiến cho rằng có thể mài lại đĩa (resurfacing) nếu độ cong nhỏ. Theo quan điểm của mình, việc này chỉ làm đĩa phanh mỏng thêm và làm giảm thời gian sử dụng xuống
→ Nếu đĩa quá mòn hoặc vượt giới hạn độ dày cho phép, thay mới đĩa phanh chính là lựa chọn an toàn hơn dành cho bạn.
Xem thêm: Khi Nào Bạn Cần Thay Đĩa Phanh Ô Tô? 6 Dấu Hiệu Dễ Nhận Biết
4. Lực Phanh Chia Không Đều – Dầu Phanh Bị Nhiểm Bẫn Hoặc Rò Rỉ
Hệ thống phanh hoạt động nhờ áp suất dầu truyền từ bàn đạp đến cụm phanh của từng bánh xe. Tuy nhiên, các đường ống dầu thường khá nhỏ và dầu phanh rất thường bị nhiễm bẩn.
Điều này dẫn đến việc dầu phanh bị tắc nghẽn trong các đường ống, khiến áp lực phanh phân bổ không đều xuống các bánh xe khi bạn đạp phanh.
Lực phanh phân chia không đều cũng dẫn tới các cụm phanh hoạt động không đòng nhất. Kết quả, một bên má phanh mòn rất nhanh, một bên gần như không làm việc.
Dấu Hiệu Nhận Biết
- Xe bị kéo lệch nhẹ qua một bên mỗi khi bạn đạp phanh.
- Một bên xe má phanh mòn sát, bên kia gần như còn nguyên
- Khi đạp phanh, bạn có cảm giác bàn đạp phanh mềm và không đủ độ nặng.
Cách Xử Lý
- Bạn nên xả gió và thay mới dầu phanh (ít nhất mỗi 2 năm) để đảm bảo dầu phanh luôn có chất lượng tốt, áp lực phanh luôn đủ và truyền đều đến tất cả các bánh xe.
- Kiểm tra toàn bộ hệ thống xi-lanh, ống dẫn. Nếu các chi tiết này bị rò rỉ, mòn, vỡ, bạn cần thay thế ngay.
5. Má Phanh Chất Lượng Kém Hoặc Bị Lắp Lệch
Nếu má phanh không được lắp đúng cách, khả năng chúng sẽ không kẹp vào đúng vị trí tiếp xúc với đĩa phanh khi bạn đạp phanh.
Điều này gây nên hiện tượng mòn hình lệch nghiêm trọng ở má phanh bên trong hoặc bên ngoài. Nó cũng có thể khiến một má phanh bị mòn nhanh hơn má phanh kia.
Nếu má phanh vẫn còn trên xe, bạn có thể dễ dàng nhận thấy nếu một trong số chúng bị nghiêng một chút.
Bên cạnh đó, các loại má phanh chất lượng kém, thiết kế không đúng kích cỡ sẽ dễ bị kẹt khi hoạt động. Việc này cũng dẫn đến hiện tượng má phanh mòn không đều trên xe.
Dấu Hiệu Nhận Biết
- Bạn nghe tiếng cọ sát hoặc rít nhẹ khi đạp phanh hoặc khi bạn chạy xe.
- Phanh xe bạn vẫn kém hiệu quả, mặc dù mới thay má phanh không lâu.
- Khi kiểm tra, bạn thấy má phanh bạn vừa thay đã bị mòn lệch.
Cách Xử Lý
- Bạn chỉ ưu tiên chọn má phanh chính hãng hoặc từ thương hiệu uy tín. Việc này giúp bạn tránh những hư hỏng không báo trước do phanh chất lượng kém gây ra. Đồng thời, má phanh chất lượng tốt sẽ cho bạn cảm giác lái và phanh ổn định hơn.
- Trong trường hợp bạn phát hiện má phanh bị lắp lệch, hãy đến xưởng dịch vụ để lắp lại đúng vị trí. Nếu má phanh lắp lệch đã bị mòn quá nhiều, bạn hãy thay mới nó.
Lưu ý: Nếu tự thay má phanh, bạn nên kiểm tra lại độ phẳng, độ khớp và căn chỉnh chuẩn má phanh.
6. Vấn Đề Từ Hệ Thống Treo Hoặc Góc Đặt Bánh Xe
Nếu xe của bạn có góc đặt bánh xe (camber, toe) bị sai lệch, do tai nạn, sập ổ gà hoặc lâu ngày không được căn chỉnh, lực phanh sẽ không được phân bố đều lên mặt đĩa. Lúc này, má phanh sẽ mòn nhiều hơn ở điểm tiếp xúc gần góc nghiêng đó.
Dấu Hiệu Nhận Biết
- Lốp xe mòn không đều
- Xe bị nghiêng hoặc lệch khi lái
- Má phanh mòn lệch nhưng hệ thống phanh vẫn hoạt động bình thường
Cách Xử Lý
- Bạn hãy cân chỉnh lại góc đặt bánh định kỳ (wheel alignment)
- Bạn cũng nên theo dõi tình trạng hệ thống treo. Nếu có tiếng lục cục, rung lắc, hãy mang xe đến xưởng dịch vụ để kiểm tra thêm.
7. Hành Trình Bàn Đạp Phanh Quá Ngắn
Có thể bạn không ngờ: chỉ vì bàn đạp phanh bị chỉnh quá sát, má phanh sẽ luôn trong trạng áp sát với đĩa phanh và không thể hồi về. Việc này khiến các má phanh bị mòn một cách bất thường.
Dấu Hiệu Nhận Biết
- Bạn đạp phanh thấy rất nhạy, nhưng nhanh bị nóng khi kiểm tra.
- Xe bạn có mùi khét sau khi chạy lâu.
- Má phanh mòn nhanh bất thường, có tiếng kêu xẹt xẹt dù bạn thay chưa lâu.
Cách Xử Lý
- Điều chỉnh lại hành trình bàn đạp chuẩn theo thông số kỹ thuật
- Kiểm tra kỹ phanh tay nếu bị kéo quá chặt khi chạy
Kết Luận
Má phanh mòn không đều là hiện tượng cho thấy những vấn đề tiềm ẩn trong hệ thống phanh trên xe bạn.
Đây là vấn đề thường khó phát hiện ra nếu bạn không chủ động kiểm tra bằng quan sát hay kiểm tra tại xưởng dịch vụ.
Bạn hãy chú ý đến các dấu hiệu phanh mòn không đều đã được liệt kê trong bài viết này. Nếu các dấu hiệu này kéo dài và ngày càng rõ rệt, bạn nên tiến hành kiểm tra tình trạng phanh xe của mình.
Bạn có thể kiểm tra ngoại quan trước bằng cách kiểm tra nhiệt độ các bánh xe, quan sát hình dạng má phanh, đĩa phanh nếu bạn nghi ngờ chúng đã bị mòn lệch.
Bạn cũng đừng bỏ qua những cảm giác “lạ” khi đạp phanh, dù chỉ là rung nhẹ hay tiếng rít nhỏ.
Nếu bạn không chắc chắn về các dấu hiệu trên, hãy chủ động kiểm tra phanh định kì sau mỗi 5.000 – 10.000 km hoặc kết hợp với các lần bảo dưỡng xe. Điều này giúp bạn sớm phát hiện vấn đề và kịp thời xử lý.
Nếu bạn thấy bài viết hữu ích, đừng ngần ngại chia sẻ với bạn bè hoặc để lại câu hỏi. Mình luôn sẵn sàng giúp bạn hiểu chiếc xe của mình rõ hơn. Vì hiểu về xe là hiểu chính sự an toàn của bạn.
Chúc bạn lái xe vui!
Xem thêm:
