Xe bị quá nhiệt là một trong những sự cố phổ biến nhất mà bạn có thể gặp phải, đặc biệt khi lái những chiếc xe đã qua sử dụng vài năm, hoặc khi quên kiểm tra bảo dưỡng định kỳ.
Có nhiều nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này, nhưng thường nó đến từ một lý do phổ biến: xe bạn thiếu nước làm mát.
Thiếu nước làm mát khiến nhiệt độ trong động cơ sẽ tăng rất nhanh. Nếu không để ý kịp thì xe bạn dễ gặp rắc rối lớn, thậm chí phải sửa chữa lớn, tốn kém chi phí.
Do đó, việc nhận biết sớm xe thiếu nước làm mát và xử lý sớm là rất quan trọng, giúp bạn tránh được kha khá chi phí sửa chữa không đáng có.
Trong bài này, mình sẽ chia sẻ một cách đơn giản, dễ hiểu những dấu hiệu rõ ràng nhất, lý do vì sao lại xảy ra hiện tượng xe bạn thiếu nước làm mát, và quan trọng là cách xử lý an toàn khi bạn gặp phải tình trạng này.
Cùng tìm hiểu nhé!
Dấu Hiệu Xe Của Bạn Đang Thiếu Nước Làm Mát
Khi bị hao hụt nước làm mát, xe bạn sẽ phát đi những tín hiệu, biểu hiện khác thường. Bạn hãy chú ý những dấu hiệu sau đây:
Đồng Hồ Báo Nhiệt Độ Tăng Cao
Đây chính là tính hiệu trực quan và dễ nhận biết nhất. Nếu bạn thấy kim trên đồng hồ nhiệt (temperature gauge) thường xuyên vượt ngưỡng bình thường (tiến gần hoặc sang vạch đỏ), khả năng cao là hệ thống làm mát đang gặp vấn đề.
Khi kim nhiệt độ leo lên liên tục, bạn cần dừng xe và kiểm tra ngay trước khi động cơ quá tải.
Mức nhiệt độ an toàn của nước làm mát sẽ nằm trong khoảng 85°C – 105°C. Nếu xe bạn sử dụng đồng hồ kim, vị trí kim nằm giữa vạch C (cool) và H (hot) là an toàn.
Đèn Cảnh Báo Nhiệt Độ Trên Bảng Điều Khiển Phát Sáng
Nếu xe bạn có đèn cảnh báo máy quá nhiệt trên bảng đồng hồ, khi đèn này chuyển sang màu đỏ, sáng hoặc nhấp nháy, đó là dấu hiệu cảnh báo động cơ đang quá nóng. Lúc này, bạn sẽ cần kiểm tra lại mức nước làm mát.
Trường hợp này cũng tương tự như việc đồng hồ nhiệt độ chạm vạch đỏ.
Đèn Đáo Động Cơ (Check Engine) Bật Sáng
Trên nhiều xe hiện đại, đèn “Check Engine” có thể sáng đột ngột nếu hệ thống làm mát có vấn đề. Khi trường hợp này, việc đầu tiên bạn cần làm cũng là kiểm tra mức nước làm mát ngay.
Mùi Khét Hoặc Mùi Ngọt Bốc Ra Từ Khoang Máy
Nước làm mát khi sôi thường có mùi ngọt, khác biệt so với mùi khét cháy do dầu động cơ. Khi bị rò rỉ ra bên ngoài, nước làm mát bốc hơi trên chi tiết nóng sẽ tạo ra mùi khét nhẹ hoặc mùi ngọt đặc trưng dưới nắp capo.
Nếu bạn ngửi thấy mùi hóa chất bất thường này khi tắt máy, có thể nghĩ ngay đến khả năng xe bạ không đủ nước làm mát, khiến động cơ và nước làm mát bị sôi.
Hơi Nước Hoặc Khói Trắng Bốc Lên Nắp Capo
Nước làm mát rò rỉ khi gặp chi tiết nóng có thể bốc hơi thành dạng khói/bụi nước trắng.
Thoạt nhìn, bạn sẽ thấy trông giống khói. Thực chất, đây là hơi nước ngưng tụ từ dung dịch làm mát bị rò vào động cơ quá nóng.
Nếu thấy hơi nước bốc lên từ nắp capo (đặc biệt khi lái xe lâu trên đường), bạn cần lập tức dừng xe kiểm tra ngay. Đó là dấu hiệu hệ thống tản nhiệt làm mát xe gặp trục trặc hoặc thiếu nước làm mát.
Có Tiếng Kêu Lạ Phát Ra Từ Động Cơ
Khi xe thiếu nước làm mát, động cơ sẽ sinh nhiệt và khiến các chi tiết vận hành không còn mượt mà. Từ đó phát sinh những tiếng kêu lạ.
Bảng dưới đây tổng hợp một âm thanh lạ và nguồn gốc của chúng khi xe bạn sắp bị quá nhiệt.
| Tiếng kêu | Nguyên nhân | Cách nhận biết đi kèm |
| Lạch cạch / Gõ lốc cốc | Piston và xy-lanh ma sát mạnh do quá nhiệt, dầu bị loãng. | Động cơ kêu to bất thường, xe rung nhẹ, máy yếu. → Dấu hiệu cảnh báo nguy cơ “bó máy”. |
| Xì xì + Sủi bọt nước | Nước trong két hoặc ống sôi lên, hơi nước xì ra do áp suất. | Có thể thấy hơi nước bốc lên từ nắp capo hoặc quanh két, đèn nhiệt độ báo đỏ. |
| Vù vù/ Ù ù (quạt quay mạnh) | Quạt két nước hoạt động hết công suất để cố làm mát động cơ đang quá nhiệt. | Tiếng quạt lớn bất thường, kéo dài dù xe không bật điều hòa, đồng hồ nhiệt tăng. |
| Rít rít | Dây curoa trượt hoặc bạc đạn bơm nước quá nóng, bơm nước làm việc quá tải. | Tiếng rít nhẹ khi đề máy hoặc tăng ga, có thể kèm theo rung nhẹ, đặc biệt khi thiếu nước. |
Nếu bạn nghe tiếng động cơ kêu lạ + thấy kim nhiệt độ tăng + có mùi lạ, hãy dừng xe để kiểm tra kỹ hơn. Rất có thể xe bạn đang thiếu nước làm mát trầm trọng.
Máy Yếu, Công Suất Giảm
Khi thiếu nước làm mát, động cơ phải làm việc ở nhiệt độ cao hơn bình thường. Điều này làm bộ phận đánh lửa và quá trình đốt cháy hoạt động kém hiệu quả.
Lúc này, bạn sẽ thấy máy bị ì, công suất yếu hơn bình thường (đặc biệt khi tăng tốc hoặc leo dốc).
Trong một số trường hợp, xe sẽ tự động kích hoạt chế độ bảo vệ động cơ, giảm sức mạnh của máy để tránh quá nhiệt. Việc này khiến bạn không thể tăng tốc xe như ý muốn. Hãy chú ý hiện tượng này nhé.
Điều Hòa Không Lạnh Hoặc Làm Lạnh Kém
Nước làm mát không chỉ giữ nhiệt cho động cơ mà còn hỗ trợ hệ thống sưởi hay điều hòa.
Nếu bạn thấy hơi lạnh trong xe yếu mặc dù máy lạnh vẫn hoạt động bình thường, đây có thể là dấu hiệu nước làm mát sắp hết.
Do khi thiếu nước làm mát, nhiệt độ động cơ lên cao, làm cho dàn nóng điều hòa hoạt động không hiệu quả.
Đây cũng là một dấu hiệu rất thường gặp và bạn cần phải để ý kỹ.
Xe Bạn Có Vết Rò Rỉ Hoặc Vệt Chất Lỏng Dưới Gầm
Quan sát dưới gầm xe cũng là cách đơn giản nhận biết nước làm mát bị rò rỉ, thiếu hụt.
Nếu bạn thấy vũng nước hoặc vệt ẩm màu xanh, cam, hồng hoặc vàng dưới gầm xe, đó rất có thể là dung dịch làm mát rò rỉ từ một vị trí nào đó trên xe bạn. Đó có thể là két nước, ống dẫn, bơm nước hoặc gioăng cổ xilanh.
Bạn hãy lưu ý, nước làm mát có màu sắc riêng biệt (thường xanh, vàng, cam hoặc hồng). Đây là dấu hiệu giúp bạn dễ phân biệt với các dung dịch khác.
Xem thêm: Tại Sao Nước Làm Mát Lại Có Nhiều Màu? Màu Nào Tốt Nhất?
| Nhìn chung, đồng hồ nhảy, đèn báo đỏ, mùi lạ, máy yếu hay rò rỉ đều là những tín hiệu quan trọng. Chúng cho thấy xe bạn đang không được làm mát hiệu quả. Chú ý và phát hiện sớm sẽ giúp bạn tránh được nguy cơ xe hư hỏng nặng. |
Tác Hại Khi Bạn Tiếp Tục Chạy Khi Xe Thiếu Nước Làm Mát
Chạy xe trong tình trạng thiếu nước làm mát có thể gây ra hàng loạt vấn đề nghiêm trọng cho động cơ và cả xe của bạn. Một vài hậu quả đáng lưu ý gồm:
Động Cơ Quá Nhiệt Và Hư Hỏng Nặng
Nhiệm vụ chính của nước làm mát là tản nhiệt ra khỏi động cơ. Khi thiếu nước làm mát, động cơ rất dễ bị quá nhiệt, dẫn đến “bó kẹt” hoặc “cháy khô máy”.
Các chi tiết bên trong động cơ cũng bị méo mó do nhiệt độ cao. Piston có thể bị dính cứng vào lòng xilanh, thậm chí lõi xy lanh bị nứt vỡ do giãn nở quá mức.
Kết quả là động cơ xe bạn có thể bị kẹt hoàn toàn, không thể vận hành được, phải thay mới với chi phí rất lớn.
Xem thêm: Xe Ô Tô Bị Quá Nhiệt: Dấu Hiệu, Nguyên Nhân Và Cách Xử Lý
Cháy Gioăng Quy Lát (Thổi Roong Quy Lát)
Giăng quy lát (gioăng nắp máy) là chi tiết làm kín giữa lốc máy và nắp quy lát (nắp máy).
Khi nước làm mát bị hụt, cả khối động cơ bị nóng lên quá mức. Lúc này, gioăng này có thể bị phồng rách. Đây chính là dấu hiệu hết sức nguy hiểm.
Khi bị hở, gioăng quy lát sẽ mất khả năng làm kín, khiến nước làm mát lọt vào xylanh, gây thuỷ kích, hư hỏng các chi tiết quan trọng như xy lanh, động cơ, thanh truyền, trục khuỷu.
Dấu hiệu bạn có thể nhận biết thường là khói trắng (hơi nước) trào ra từ ống xả hoặc trên máy, kèm theo mất công suất và có thể lẫn hơi nước trong ống xả.
Nổ gioăng quy lát cũng khiến dầu và nước làm mát bị lẫn vào nhau, dẫn đến hư hại thêm cho động cơ.
Xe Tự Ngắt Hoặc Dừng Đột Ngột
Một số xe hiện đại có chức năng an toàn tự ngắt động cơ khi nhiệt độ quá cao. Trong trường hợp này, xe có thể chết máy đột ngột khi đang lưu thông, rất nguy hiểm nếu xảy ra đúng lúc bạn chạy trên đường cao tốc.
Dù tính năng này giúp bảo vệ động cơ, nhưng nó có thể khiến bạn bị kẹt đường nếu xảy ra khi chưa kịp xử lý.
Chi Phí Sửa Chữa Cao
Tất cả các hư hỏng trên đều có thể đòi hỏi sửa chữa, thậm chí thay mới những bộ phận lớn (lốc máy, gioăng quy lát, piston, v.v.).
Các chuyên gia cảnh báo không nên xem thường dấu hiệu nhiệt độ tăng cao, bởi “nếu bị bỏ qua, hậu quả là chi phí sửa chữa sẽ rất tốn kém”.
Chỉ vì thiếu một ít nước làm mát, bạn có thể phải “mất bạc triệu” để sửa chữa lại động cơ.
Bằng cách thường xuyên kiểm tra nước làm mát trên xe, bạn sẽ sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí và rủi ro về lâu dài.
Tóm lại, việc bảo đảm luôn đủ nước làm mát là điều bắt buộc để duy trì sức khỏe của động cơ. Chỉ cần thiếu nước một chút thôi cũng có thể khởi đầu chuỗi hư hại nghiêm trọng.
Hao Hụt Làm Mát Như Thế Nào Là Bình Thường?
Hệ thống làm mát là một hệ thống tuần hoàn kín. Do đó, nước làm mát hiếm khi bị hao hụt nhiều nếu không bị rò rỉ.
Thông thường, bạn không cần phải châm thêm nước làm mát trong nhiều năm.
Thậm chí, một số thương hiệu nước làm mát uy tín còn tự tin rằng, bạn có thể sử dụng nước làm mát của họ sau khoảng 2–3 năm mới cần thay thế.
Vì vậy, nếu xe bạn cần phải thường xuyên đổ thêm nước làm mát trong vòng 1 năm thì có thể hệ thống đang có vấn đề. Nó có thể đến từ gioăng quy lát, ống nước, hoặc két tản nhiệt bị rò rỉ hoặc hỏng.
Một số xe có van xả nhỏ ở bình chứa phụ cho phép một ít hơi nước thoát ra khi nước sôi và nở ra. Tuy nhiên, lượng nước thất thoát này chỉ tính bằng vài ml rất nhỏ theo thời gian, nên nhìn chung không đáng kể.
Nếu xe bạn mất hơn vài trăm ml nước làm mát mỗi năm, có thể xem là dấu hiệu bất thường. Lúc này, bạn cần theo dõi kỹ hơn và kiểm tra rò rỉ nước làm mát trên xe.
Cách Kiểm Tra Và Xử Lý Khi Xe Thiếu Nước Làm Mát
Khi phát hiện các dấu hiệu thiếu nước làm mát, bạn hãy thực hiện ngay các bước sau để bảo vệ động cơ và đảm bảo an toàn:
Dừng Xe Và Tắt Máy An Toàn
Nếu thấy ô tô quá nhiệt (đồng hồ sang H hoặc đèn báo đỏ), bạn hãy đỗ xe ngay vào lề an toàn. Sau đó, hãy tắt máy và chờ máy hạ nhiệt.
Nặng hơn, khi đồng hồ nhiệt độ động cơ tiến về vạch H, bạn cần dừng xe ngay. Hãy tắt máy và tạm ngưng chuyến đi để tránh hư hại nặng hơn cho xe.
Việc này giúp động cơ không tiếp tục chịu nhiệt độ cao. Bên cạnh đó, khi nước làm mát nguội đi, bạn cũng có thể an toàn hơn.
Đợi Động Cơ Nguội Hoàn Toàn
Trước khi mở nắp két nước hoặc bình chứa phụ, bạn cần chắc chắn động cơ đã nguội. Thông thường, bạn hãy kiên nhẫn đợi ít nhất 15–30 phút.
Bạn không mở nắp két nước khi động cơ đang nóng. Biện pháp này sẽ giúp bạn tránh bị bỏng do nước sôi phun ra dưới áp suất cao.
Đã có rất nhiều trường hợp chủ xe vội đã mở ngay nắp khi vừa mới dừng xe. Sự nóng vội này lại gây la những tai nạn kèm theo thương tích nặng.
Kiểm Tra Mức Nước Làm Mát
Sau khi động cơ nguội rồi, bạn hãy mở nắp bình chứa phụ hoặc két nước, tùy loại xe.
Nếu bạn lái một số xe cũ không có bình nước phụ. Trong trường hợp đó, bạn cần mở nắp két khi hoàn toàn nguội để kiểm tra và châm nước.
Bạn tiến hành quan sát mực nước so với vạch “MIN” và “MAX” ghi trên bình. Nếu lượng nước thấp hơn vạch MIN (hoặc gần đáy két), nghĩa là nước làm mát đã cạn.
Xem thêm: Bạn Có Thể Lái Bao Xa Khi Xe Hết Nước Làm Mát?
Châm Thêm Nước Làm Mát Đúng Cách
Tốt nhất, bạn nên chuẩn bị theo một can nước làm mát dự phòng. Tốt nhất nó nên cùng nên cùng loại với loại bạn đang dùng.
Nếu thiếu nước, hãy châm thêm dung dịch làm mát đậm đặc hoặc pha sẵn. Bạn cần châm đến khi mức nước chạm vạch MAX.
Cẩn thận hơn, bạn có thể dùng phễu nhỏ để tránh đổ tràn dung dịch ra các chi tiết khác. Việc này giúp phòng tránh việc nước làm mát tràn ra gây rỉ sét hoặc hư hại khoang máy.
Trong trường hợp khẩn cấp, bạn có thể tạm đổ nước thường vào bình nước để tiếp tục di chuyển. Tuy nhiên, theo khuyến cáo, bạn nên dùng nước làm mát chuyên dụng, pha đúng tỉ lệ thay vì nước thường.
Nước làm mát chuyên dùng có các thành phần chống đông cùng phụ gia chống đóng cặn sẽ giúp bảo vệ động cơ xe ở nhiệt độ cao. Nếu chỉ dùng nước thì rất dễ xảy ra quá nhiệt và đóng cặn, gây tắc nghẽn, gỉ sét.
Xem thêm:
4 Cách Lựa Chọn Nước Làm Mát Tốt Nhất Dành Cho Xe Của Bạn
Nước Làm Mát Đậm Đặc Hay Pha Sẵn: Bạn Nên Chọn Loại nào?
Kiểm Tra Các Vị Trí Rò Rỉ
Trong lúc kiểm tra và châm thêm, bạn hãy quan sát xem có vết ẩm hoặc giọt nước rò rỉ không. Nếu phát hiện ống hoặc két bị rò, cần khắc phục ngay.
Trường hợp có vũng nước màu lạ dưới gầm (màu xanh, cam, đỏ, v.v.) thì khả năng lớn là hệ thống đang bị rò nước làm mát.
Bạn cần lưu ý rằng, châm thêm nước làm mát chỉ là giải pháp tạm thời. Đừng bỏ qua việc sửa chữa, khắc phục triệt để nguyên nhân.
Tốt nhất, bạn nên đưa xe vào xưởng dịch vụ gần nhất càng sớm càng tốt. Các kỹ thuật viên sẽ giúp bạn kiểm tra đường ống, két nước và gioăng quy lát. Từ đó đưa ra phương án xử lý phù hợp.
Khởi Động Lại Xe Và Quan Sát
Sau khi châm thêm nước làm mát và vặn chặt nắp két, bạn hãy khởi động máy, mở điều hòa và chạy ở tua máy thấp vài phút.
Quan sát trên đồng hồ nhiệt độ và bên dưới gầm xem còn hiện tượng rò rỉ nước không. Nếu đồng hồ trở về mức ổn định và không còn vệt nước rỉ, bạn đã xử lý tạm ổn.
Tuy nhiên, nếu nhiệt độ xe vẫn ở mức cao, hoặc bạn vẫn thấy dấu hiệu rò rỉ mới, bạn không nên tiếp tục chạy xe mà hãy liên hệ cứu hộ mang mang xe đi sửa chữa chuyên nghiệp.
| Lưu ý an toàn: Đừng bao giờ cố gắng mở két nước khi máy còn nóng. Hệ thống làm mát chứa “chất lỏng dưới áp suất và nhiệt độ cao”. Khi bạn mở nắp lúc nóng, hơi hoặc nước có thể phun mạnh gây bỏng. Hãy luôn đợi thêm một lát, chờ cho xe nguội, sau đó dùng khăn hoặc phễu để mở nắp chậm rãi. Đồng thời, bạn hãy luôn kiểm tra trong tài liệu hướng dẫn sử dụng của xe. Mỗi hãng sẽ quy định về loại nước làm mát được khuyến cáo và cách châm chính xác. |
Sau Khi Châm Nước, Vẫn Nên Chú Ý Đến Hao Hụt Nước Làm Mát
Nếu sau khi bổ sung nước làm mát, và xe bạn tiếp tục hành trình bình thường, bạn vẫn nên theo dõi thêm vài ngày.
Trường hợp xe bạn vẫn cần châm thêm nước làm mát thường xuyên, bạn cần mang xe đến gara uy tín để kiểm tra toàn bộ hệ thống làm mát.
Thao tác kiểm tra và châm nước làm mát chỉ giúp bạn giải quyết tình huống tạm thời. Nguồn gốc vấn đề có thể từ ống nước bị nứt vỡ, két bị thủng hoặc gioăng quy lát bị hỏng. Những vấn đề này cần được chuẩn đoán và xử lý đúng cách.
Kết Luận
Hệ thống làm mát hoạt động ổn định là điều kiện tiên quyết để động cơ xe luôn bền bỉ. Tuy nhiên, đây có lẽ cũng là nơi chúng ta thường hay bỏ qua nhất.
Bằng cách chủ động nhận biết các dấu hiệu bất thường như (nhiệt độ cao, đèn báo đỏ, mùi lạ, khói…) và xử lý kịp thời (dừng xe, đợi nguội, châm nước đúng cách), bạn có thể tránh được hậu quả nghiêm trọng cho xe.
Bạn nên kiểm tra nước làm mát định kỳ. Ví dụ trong mỗi lần thay nhớt hay kiểm tra xe định kỳ xe. Đó là một thói quen đơn giản nhưng hữu ích kể cả khi bạn lái xe mới hay xe cũ.
Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, hãy chia sẻ để nhiều người cùng biết nhé.
Đừng quên theo dõi các bài viết khác trên website này để có thêm kinh nghiệm chăm sóc ô tô.
Chúc bạn lái xe an toàn và giữ xe luôn khỏe mạnh!
Xem thêm:
